Acties voor koningsdag en moederdag

Welkom bij weer een nieuwe blog. Het heeft wat langer geduurd dan gepland vanwege problemen met de website. Bedankt voor je geduld en leuk dat je weer de moeite neemt om wat te lezen over ons werk en leven in Gambia. Wellicht heb je de blog van februari vandaag nog een keer gehad in je mailbox, dit heeft te maken met de problemen die er waren op de website.
In deze blog beschrijf ik mijn eerste ervaring tijdens een katholieke dienst. Ook vertel ik je meer over zuinige kookstoven die we in Gambia aan de man brengen en die gretig aftrek vinden. Ik breng je op de hoogte van de status van het opvanghuis, je ziet het vaste ‘een dag uit het leven van’ en tenslotte deel ik twee acties waaraan je kan meedoen en waarmee je ons werk ondersteunt. Een autopuzzelrit door de bloemrijke Betuwe op koningsdag en een orchideeën-actie voor moederdag.  

Eerste keer rooms katholieke dienst bijwonen
Mijn eerste ervaring in een rooms katholieke dienst hier in Gambia was een shock. Ik heb eerder nooit de behoefte gehad om een katholieke dienst bij te wonen. Nu nog steeds niet maar ik kon er niet onderuit. Een oude tante van Arnest, tevens gemeentelid van onze kerk, is overleden en haar familie wilde dat ze door de katholieke kerk begraven zou worden. Volgens de familie zou dat haar wens geweest zijn. Voor ons moeilijk om te accepteren maar we hadden geen keus. Tijdens de bijeenkomst bij de familie thuis, voorafgaand aan de rouwdienst, kregen familieleden traditiegetrouw de gelegenheid om een goed woord te spreken over de overledene. Daarna kreeg de plaatselijke imam (islamitische leider) het woord en ook een katholieke priester. Verdrietig om te horen wat zij te zeggen hadden… het kwam neer op ‘May her soul rest in peace’ wat betekent ‘Moge haar ziel in vrede rusten’. Daarna werden er gebeden gedaan voor onze tante, alsof op dat moment haar ‘eindbestemming’ nog veranderd zou kunnen worden. Erg moeilijk om aan te horen, nadat we persoonlijk vanuit haar mond hebben mogen horen dat ze mocht geloven dat de Heere Jezus ook haar persoonlijke Redder is. Toen iedereen z’n zegje heeft gedaan vroeg ik aan de imam (die de leiding had) of Arnest nog wat mocht zeggen. Hij wist toen nog niet dat Arnest dominee is, dus het mocht gelukkig. Arnest bemoedigde kort en krachtig de familie; voor iemand die in de Heere Jezus gelooft hoeven we niet te treuren alsof er geen hoop is. Ook kon kort de blijde boodschap van het Evangelie verteld worden met een oproep tot bekering, een terugkeer naar God. Een lichtpunt in deze moeilijke dag.
In Gambia is een klein percentage christen (ongeveer 10%) en van dat kleine percentage is het grootste gedeelte katholiek. De kerk waar de rouwdienst gehouden werd, was voor Gambiaanse begrippen vrij groot. Ik neem je kort mee in mijn ervaringen tijdens de dienst, zodat ook de lezers van deze blog die nog nooit een katholieke dienst hebben bijgewoond begrijpen hoe het ongeveer gaat. Het begon eigenlijk al voor de dienst. Bij het binnengaan van het kerkgebouw zie ik mensen om me heen een ‘kruisje’ slaan; een handgebaar in de vorm van een kruis richting voorhoofd en borstkas. Als ik de bank inschuif struikel ik bijna over een plankje in het midden van de plek waar je voeten rusten. Later begrijp ik dat dit plankje gebruikt wordt om op te knielen. Als ik om me heen kijken zie ik voor me in het midden een preekstoel met daarvoor een aan het plafond hangend kruis met een beeld van de Heere Jezus. Links en rechts van de preekstoel zie ik een soort nisjes met gesloten kastjes en daarnaast beelden van de Heere Jezus en Maria. Als de dienst begint komen 2 jongens met een lange witte jurk en grote brandende kaarsen in het midden voor zich, richting de preekstoel geschreden, waar de kaarsen op een standaard gezet worden. Daarna wordt de baar met kist van achterin de kerk naar voren gereden. Tot onze verbazing wordt er na de baar van ons familie- en gemeentelid, nóg een baar naar binnengereden, met daarachter een grote familie die vervolgens voorin de kerk plaats neemt. Wat blijkt, op hetzelfde tijdstip was er nog een rouwdienst gepland. Geen foutje maar vanwege drukte bewust zo ingepland. Beide families waren daarvan echter niet op de hoogte. Gambia blijft me verbazen.
Toen de priester het woord nam en een gedeelte wilde gaan lezen opende ik mijn Bijbel. Hij zei ‘laten we lezen uit ‘the Book of Wisdom, het Boek van Wijsheid hoofdstuk 3’. Mooie alternatieve naam voor de Bijbel, dacht ik. Maar waarom noemt de priester alleen het hoofdstuk en niet het bijbelboek? Als ik vragend naar Arnest kijk fluistert hij: ‘je hebt je Bijbel hier niet nodig’. Oja, dat is waar, ik was even vergeten dat de katholieke kerk naast de Bijbel, allerlei andere boeken heeft.
Tijdens de dienst worden er geloofsbelijdenissen opgezegd en na elke zin zingen het koor en de kerkleden een soort bevestiging. De dienst staat in het teken van allerlei handelingen en tradities. Er worden kaarsen aangestoken, er wordt geknield voor de beelden naast de preekstoel, er wordt tot Maria gebeden terwijl iedereen geknield op de grond zit. Uiteraard konden wij daar niet aan meedoen maar het is pijnlijk om dat om je heen te zien. Na verloop van tijd werd er rood sap en ouwel tevoorschijn gehaald. Katholieken geloven dat dit ‘brood en drank’ letterlijk verandert in het lichaam van de Heere Jezus. Alleen de priester dronk het sap en vervolgens gingen hulpjongens op verschillende punten in de kerk staan met een bakje ouwels waar iedereen naartoe kon lopen om een ouwel te ontvangen. Daarna werd er wierook aangestoken in een ijzer bakje aan een ketting en vervolgens werd dat walmende bakje alle richtingen opgezwierd. De priester en de andere leiders kregen zelfs een speciale behandeling; het rokende bakje werd een paar keer om hun hoofd geslingerd. Ik vraag me af hoe ze dat doen, zouden ze hun adem inhouden? Want zelfs op afstand begon m’n keel flink te kriebelen.
Terwijl ik vol verbazing en verdriet toekijk wat er allemaal gebeurt besef ik me dat wat ik hier zie en hoor heel belangrijk is voor evangelisatiegesprekken met rooms-katholieke landgenoten. Je verdiepen in een andere religie (zoals ik dat ook met de Islam doe) maakt dat het gesprek met de anders gelovige meer diepgang kan hebben. Dat besef maakt mijn aanwezigheid een klein beetje dragelijker. Nadat de priester wijwater sprenkelt op de beide kisten wordt er gezongen en wordt de dienst beëindigt. Tijdens de begrafenis vindt er een soortgelijk ritueel plaats met wijwater, gebeden naar Maria etc. Wat ons troost in deze momenten is de wetenschap dat onze tante, naar eigen getuigenis, nu eeuwig bij God mag zijn in een plaats waar geen zonde, pijn, verdriet en afgodendienst meer is. En een katholieke dienst.. dat was een eenmalige bijzondere ervaring.

Mansa stove (stoof)
De Mansa-stove is een kookstoof die door studenten van de TU in Delft in samenwerking met Gambiaanse vrouwen, is ontwikkeld. De stoof zorgt ervoor dat er geen rook meer vrijkomt tijdens het koken en dat er veel sneller en goedkoper gekookt kan worden. Via vriendin Mariëlle Heidekamp, die vanuit Nederland betrokken is bij de organisatie die de stoof heeft ontworpen en geproduceerd, hebben we als kerkelijke gemeente 100 stoven gekregen om tegen een gereduceerde prijs aan de man (vrouw!) te brengen. Als kerk vinden we het mooi om op deze manier ook praktisch een steentje bij te kunnen dragen aan de (fysieke en financiële) gezondheid van de Gambianen én aan de bescherming van de schepping. Er is met deze stoof namelijk ook niet veel hout meer nodig, alleen een dun laagje houtskool.
Tijdens de eerste ronde hebben we er zonder moeite 50 verkocht. Klanten moesten vooruit betalen en wanneer 50 mensen betaald hadden organiseerden we een demonstratie in onze kerk. Een mix van moslims en christenen luisterde aandachtig naar de uitleg over de stoof en rentmeesterschap over Gods schepping. Met de stoof in een grote doos gingen de mensen blij naar huis. De dag na de demonstratie was mijn telefoon roodgloeiend. Verschillenden waren al meteen begonnen met het koken op de stoof en waren verbaasd dat het zo snel ging. Aanstaande donderdag hebben we de volgende demonstratie en hopen we opnieuw meer dan 40 families blij te kunnen maken.

Voortgang bouw opvanghuis
In Gambia gaat nooit iets zonder slag of stoot en al helemaal bij bouwprojecten. Maar dat hoort erbij en het went zelfs een beetje. We waren een paar weken bezig met het maken van de stenen toen het cement ineens opraakte in heel Gambia. Er was nog wel wat cement maar dat verdubbelde bijna in prijs. Vorige week hebben we gelukkig via de fabriek meer dan 300 zakken cement kunnen bemachtigen voor de normale prijs. In de tussentijd zijn er op het land 7 bomen omgekapt en ontworteld. Dit was nodig om plaats te maken voor het opvanghuis. Gisteren zijn de lijnen uitgezet voor de fundering, vandaag is er begonnen met het uitgraven van de fundering en we hopen dat we volgende week kunnen beginnen met de daadwerkelijke bouw van de appartementen. We kijken ernaar uit om de appartementen uit de grond te zien komen zodat we al snel verdrukte christenen een veilig onderdak kunnen geven.

Vaste rubriek ‘Een dag uit het leven van’
Deze ochtend vroeg word ik zwetend wakker. Hé, de ventilator is uit. Zou onze cashpower op zijn (soort prepaid beltegoed maar dan voor stroom) of is het de stroom die er weer uitligt? Als ik op het meterkastje voor de elektriciteit kijk zie ik dat de stroom er af is. Dan maar weer wachten tot de stroom terugkomt. Ik begin vast met het aanvegen van de compound en vanmorgen moet ik ook weer schrobben. Aan de mangoboom beginnen sappige mango’s te groeien en de vogels genieten er ook heerlijk van. Ze nemen helaas niet de moeite om op een andere plaats te toiletteren dus onze stoep ligt in het mangoseizoen altijd vol met oranje flatsen. Ach geen probleem, het is wel een meditatieve bezigheid zo vroeg in de ochtend. Nadat ik ook het hele huis heb aangeveegd zet ik de waterketel aan voor thee bij het ontbijt. Ehm.. oja.. de stroom ligt eraf. Gelukkig hebben we ook nog een gasfornuis. Yama moeten we zoals gewoonlijk achter de broek zitten om op tijd naar school te gaan en Arnest gaat naar het shopje om de hoek om brood te halen.
Emmanuel is inmiddels ook gekomen en heeft de garage/shop al geopend om weer een dag tweedehands spullen en kleding te verkopen. Een uurtje later komt ook zijn vrouw Anita met baby’tje Monica kijken hoe hun man en vader het maakt. Terwijl Arnest naar het land van het opvanghuis gaat om de werkers die de stenen maken te betalen en om te kijken hoe alles gaat help ik Emmanuel om de shop wat beter te organiseren. Terwijl we bezig zijn komen er twee zwaar beschonken buurmannen tussen de spullen rommelen (ja, vroeg in de ochtend al dronken). We kennen ze; ze komen graag in de shop om zich gratis iets toe te eigenen. We zeggen er altijd wat van, soms geven we ze iets en vandaag kijk ik een keer door de vingers. We hebben door de tijd heen een soort van relatie kunnen opbouwen met deze heren. Eén van de heren, ik noem hem Lamin want hij wil zijn echte naam niet zeggen, is een behoorlijk eind heen. Zijn ontbijt, lunch en diner is sterke drank. Hij draagt altijd minstens 3 paar broeken, meerdere shirts en jassen en heeft zijn beide handen gebonden in touwen en ijzeren voorwerpen. ’s Nachts slaapt  hij voor ons huis, op een dun matrasje in de nis van onze muur. Overdag ligt hij vaak ook op straat voor ons huis, zo in het midden van de straat. We moeten altijd voorzichtig zijn met de auto dat we hem niet aanrijden. Doordat zijn hersenen aangetast zijn door de alcohol is hij niet meer in staat zinnen te formuleren. Praten gaat hortend en stotend maar hij begrijpt ons wel redelijk. Hij is vaak agressief en boos maar als hij ons ziet komt er een grote lach op zijn gezicht en als hij mij ziet zegt hij ‘mummy’ of ‘mammie’ in het Nederlands. De gesprekken die we hebben zijn vaak heel oppervlakkig en we maken wat grapjes. Ik weet inmiddels waar ik het met hem over kan hebben zonder dat hij boos wordt. Als we bijvoorbeeld praten over het aantrekken van schone kleding of zich wassen / scheren wordt hij erg boos. Hij loopt altijd in dezelfde kleding en laat ook zijn ontlasting lopen. Je kunt wel nagaan hoe hij eruit ziet en ruikt. Als iemand langsloopt kan hij die persoon zomaar uit het niets grove scheldwoorden toewensen, wat regelmatig leidt tot flinke ruzie met passerende buren. Toch is het ook mooi om in deze man wat zachtaardigs te ontdekken. Hij kan je soms met een hele vriendelijke blik en lach op zijn gezicht aankijken. We zijn blij dat we een goede verstandhouding met hem hebben want hij is altijd bij ons huis. Een aantal maanden geleden kwamen we erachter dat hij ook marabu is. Een Afrikaanse toverdokter in het bezit van duivelse krachten. Maar we hebben een God die veel sterker is dan de duivel. Onlangs liet hij toe dat we voor hem baden. We bidden nog steeds dat hij mag vrijkomen van de banden van de duivel, letterlijk (zijn ingebonden handen) en figuurlijk.
Na het koken en eten van de warme lunch krijg ik wat mensen op bezoek die geld komen betalen voor de kookstoof die ze aanstaande donderdag na een demonstratie mee zullen krijgen. De actie van deze stoven zorgt ervoor dat we met allerlei nieuwe type mensen in contact komen. Soms ontstaan er mooie gesprekken over het leven, geloof in God etc.
Aan het eind van de middag komt Arnest thuis na een drukke, hectische dag in de hete zon en in het begin van de avond komt ook Yama thuis van school. Yama kijkt erg bedrukt. ‘Wat is er aan de hand’ vraag ik, ‘je geld voor de bustaxi is hopelijk niet weer gestolen’? ‘Nee, dat niet, maar ik zag iets heel ergs’ vertelt ze. Enorm verontwaardigd, bijna tot huilens aan toe, vertelt Yama hoe ze, niet ver bij ons huis vandaan, een meisje hard zag huilen op straat. Yama sprak haar aan en vroeg waarom ze huilde. ‘Als ik deze theeblaadjes niet verkoop vandaag mag ik niet thuiskomen en slaat mijn moeder me’. Yama legt uit hoe haar meester vorige week juist het onderwerp ‘kindermishandeling’ behandeld heeft en dat dit wel echt een vorm van kindermishandeling is. Yama vertelt hoe ze het kleine beetje geld wat ze bij zich had aan het meisje heeft gegeven maar dat het niet genoeg was om de kosten van alle thee te dekken. ‘Laten we naar haar toegaan en met haar naar haar moeder gaan’ stelt Yama voor. Met z’n drieën lopen we in het halfdonker naar de plek waar Yama het meisje huilend zag staan. Als we bij het huis van het meisje aankomen zien we haar niet meer buiten de poort staan maar als Yama door de poortopening kijkt ziet ze het meisje angstvallig op een muurtje zitten toekijken terwijl haar moeder haar jongere zusje hard slaat. Zou zij de volgende zijn? Omdat het meisje al binnen de poort is besluiten we het voor nu te laten, maar de komende dagen zullen we het goed in de gaten houden en de moeder aanspreken en aangeven als ze inderdaad haar kind(eren) blijkt te mishandelen.  Een mens/moeder kan ver gaan om te overleven..
De avond is verder vrij rustig; Yama maakt haar huiswerk, wij voeren een paar telefoongesprekken over de planning van de bouw morgen en dan is het om 22.00 uur na warme dag echt tijd om ons bed op te gaan zoeken.

Twee acties voor ondersteuning van ons evangelisatiewerk in Gambia
Ons thuisfrontteam is de afgelopen tijd hard bezig geweest (en nog steeds) met het organiseren van twee activiteiten om fondsen te werven om ons evangelisatiewerk in Gambia doorgang te laten vinden. De eerste actie die georganiseerd is, is een autopuzzeltocht door de bloemrijke Betuwe op koningsdag, dinsdag 27 april. Het belooft een mooie, uitdagende tocht te worden en inmiddels hebben we al meer dan 40 aanmeldingen. Er is nog steeds plek, aanmelden kan deze week nog (t/m zaterdag 24 april). Er is koffie, thee, fris,fruit en ijs te verkrijgen, er is een autowasstraat en met de puzzel zijn er ook 3 mooie prijzen te winnen. Klik hier voor de flyer. Aanmelden kan door te appen of bellen naar: 06-15537352. Ben je er ook bij? De tweede actie is een actie voor moederdag. Op de website van HVC (www.stichtinghvc.nl/moederdag) kun je kiezen uit verschillende prachtige orchideeën om die te bestellen voor je (schoon)moeder. Uiteraard kun je er ook één voor jezelf bestellen. De orchideeën worden 7 of 8 mei bij u thuis bezorgd. Klik hier voor de flyer van de moederdagactie. Doe je mee?